बोले तो, इंडिया आपुन का देश है. आपल्या देशातले सर्वे लोक आपले भाव हायेत. आपल्या देशावर आपला तरी लय लव हाये. आपल्या देशातील समुद्ध आनी विविधतेणे वगैरे नटलेल्या सर्वे मिस आन मिशेस परंपरांचा आपल्याला अभिमाण हे. त्या परंपरांचा पाईप (भौतेक पाईक आसनार. कैच्या कैच. पाईपच बराबर) होन्याची आपली लेवल नाय पन प्रयेत्न जरूर करनार. मी आपल्या म्हाताराम्हातारीचा, गुर्जणांचा आन माज्या देशातील सर्वे वडिलांचा एकदम मान ठेवनार आन सर्वेन्ला रिस्पेक्ट देनार हेची ग्यारंटी. आपली कंट्री आन आपले सर्वे कंट्रीवाले यांच्याशी आपण एकदम इमानदार ऱ्हानार आशी आपन कसम खातो. आसली टाप कंट्री बनवणाऱ्याचे आन ती पिनाऱ्याचे कल्यान करने हेच्यातच आपलेबी सौख्य सामावले आहे. जै हिंद!
आपन ही कसम रोज खातो. सकाळी पयलेछूट आपल्याला कंट्रीचीच आटवन होते. त्याबिगर आपली स्कूटर ष्ट्रेट जात नाय. येक गिलास पोटात खाली झाला की मग आपले डोक्यामदले गियर चालू पडतात. रोडपन कसा येकदम सपष्ट दिसतो. वाटतं, आयला, येवढे खड्डे कदी झाले? काल रात्री तर काय दिसले नायत. पन काल स्कूटर चालवत आलो की अन्याच्या रिक्षेतून आलो? भौतेक रिक्षेतूनच आसनार. साला पक्या जरा जास्तच पेला काल. रिक्षेत मांडी घालून बसला होता. रिक्षेमुळं हालत होता की ब्रम्हानंदी टाळी लागल्यानं डुलत होता काय समाजलं नाय. अन्यापन येवस्थित होता. तेला आधीच बोललो, चढली आसंल तर चालत जाऊ. तर म्हनतो बास का राव, काडली का आपली इज्जत भायेर. येका हापनं कवा आऊट झालो का आपन. तेला बोललो आरे पन अशा चार हाप झाल्या राव आपल्या. शेवटी काउंटरवरला आन्ना बोलला, शेठ, दोन वाजले, मापी करा, बंद करायची वेळ झाली, फुकट डिपारमेंटची तकतक नको आपल्याला. पक्या तेला म्हनतो, चल ए बस कर, एक चिकन लाॅलिपाॅप पाठव पयले. डिपारमेंट गेलं xxत! मायला आपन पितो म्हनून तर डिपारमेंट चालतं. तू हप्ता बंद कर, कायदा आन सूव्येवस्ता म्हंजे या तुज्या हॉटेलमदी नाचनाऱ्या आयटेमची नावं वाटतील. आपन न्हेमीचं गिऱ्हाईक म्हनून आन्ना थंड घेतो. सोता पीत न्हाई. मंत्रालयाला जाऊन शपथ घेतली म्हनतो. आपल्याला पयले ते कायच सुधरलं नाय. मंत्रालयाचा आन शपथेचा संबंध हाय कबूल, पन ती पाळण्याचा काय संबंध? आमी पेलो म्हणून काय पन फेकतो काय आसं बोललो तेला. तर काउंटरच्या मागे लावलेला येक फोटो दाखवला आन म्हनतो शेठ, हे आमचा मंत्रालय. राघवेंद्रस्वामीसमोर शपथ खाल्लं आमी. येवढं दारू आमच्या नजरेसमोरून जातं, आपन अजाबात शिवलो न्हाई. पक्या म्हनतो, बरं केलंस, आमाला कमी पडून उपेगाची न्हाई. एक हाप डीएसपी आन दोन सोडा पाटव. येक बरं, अन्या पेला की येकदम चीप बसतो. पक्यासारका तेचा बोलबचन होत नाय. पक्याची बातच वेगळी. 'बसलो' की पयले मोबाईल काडून हेला फोन कर तेला फोन करून बोलाव असले उद्योग चालू. तीन चार पोटात गेले की मग परत फोन. पन या टायमला तेंच्या आयमायची आटवन काडून बोलावतो. काई आसो, जे हजर नसतील तेंच्या नावानं गिलासातले चार थेंब चारी दिशेला उडवून मगच आपली जय भवानी होत आसते. काल गटारी झाली. आपन आन्नाला आदीच बोलून रिझर्व्हेशण करूण ठेवलेलं. मागून तकतक नको. आपन येरवी कुटलंच रिझर्व्हेशण करत नाय. रेल्वेचा नाय, बसचा नाय, थेटरचा नाय आन नाटकाचा नाय. आपल्याला थिते रिझर्व्हेशण लागत पन नाय. आपली लय वळख सगळीकडं. पन गटारी म्हटलं तर नाटक नाय पायजे आपल्याला. कडक येवस्था पायजे. घरची मंडळी लय डोकं खातात, पन आपली निष्ठा अढळहे. गेल्या वर्षी आमची मंडळी जानार होती मुंबयला. नेमका तो दिवसबी गटारीचा. आट दिवस रोज डोक्याशी कटकट. रिझर्व्हेशण केलं का, रिझर्व्हेशण केलं का. आपल्या डोक्यात गटारीचं प्लानिंग. विसरलो राव रिझर्व्हेशचं पार. मग जो काय कुटाणा. मग अन्याला बोललो, गाडी मिळव. आमच्या मंडळींना सोडायला मी, अन्या आन पक्या तिघेबी गेलो गाडीतून. मंडळींना सौंशय आलाच. आपल्याला सोडायला सगळी जत्रा कशी काय म्हनून. तेनला बोललो पक्षाची मिटिंग लावलीय सायबांनी. त्या वर्षीची आपली गटारी साकीनाक्याला झाली.
जितक्या वेळा म्हनून गटारी झाली आहे, आम्हा तिगांपैकी कुनालाच फारशा तेच्या आटवनी नाहीत याचं लय आश्चर्य वाटतं आमाला. आपली स्मरणशक्ती येवढी तेज, मग येकपन गटारी कशी काय आटवत नाय? नंतर पुन्ना आन्नाकडे गेलो की आन्ना काय वाट्टेल ते आटवनी आमच्या म्हनून खपवतो. येकदा म्हने आसंच गटारीला आन्नाकडे बसलो होतो तर एक दोन डिपारमेंटं आली आनि म्हने बार बंद करा. तवा म्हने मी त्यानला बोललो, आरं तुमी काय बंद करनार रे, आत्ता तुमचं बाप, आबा इतं आमच्याबरोबर बसलं होतं गटारीसाटी. आन म्हने मी डायरेक १०० नंबर फिरवला, कंट्रोलरूमला बोललो,"आबांना फोन द्या. हितं कायदा आन सूव्येवस्तेचा प्रश्न निर्माण झाल्याला आहे. कायदा म्हनतो गटारी ऑलाऊड हे जरूर करा, सूवेवस्ता म्हनते करू नका. काय ही येवस्ता म्हनायची का म्यानेजमेंट? तुमी हातावर तंबाखू येकदा चोळून तयार केल्यावर गोळी लावू नका म्हटलं तर आईकाल का? गोळी लावून छान हसत बसताय की. आनि हितं आमी गिलास भरलाय, सोडा टाकलाय, समोर चिकन तंगडी हाये, पंकज उधासबाबाचं मुजिक चालू हे आन तुमी म्हंता घरी जावा? भरल्या गिलासावरनं उठवताय?" मी आन्नाला बोललो आपन आसं म्हननं पासिबलच नाय. मी आसं म्ह्टलं खरं, पन आपन येवस्तित आसलो की कुणाच्या बाला भेत नाय, आन मग काय पन बोलून जातो. पन येक झालं, कंट्रोल रूमवर धावपळ झाली. गटारीला सगळी नेते मंडळी कुटं ना कुटं 'बसलेली' आसणार, खरंच येकादा लोकल फुडारी आसला तर काय घ्या आसा विचार होऊन या दोन डिपारमेंटला ढोस मिळाला, आन ती दोगं फुटली. आन्ना कसाही आसला तरी येकदम मानुसकीवाला. जाताना तेंच्या हातावर दोन गांधीबाबा ठेवून बोलला, ऱ्हांऊद्या, येवढी राउंड टाकताय, वाया नको जायला. तुमचीबी गटारी आसंलच चालू. फोटोतल्या गांधीबाबापेक्षा कागदी गांधीबाबाचा लय उपयोग होतो. जाताना आपल्याला आन आन्नाला सल्युट ठोकून गेले. हे सगळं आन्ना म्हंतो म्हनून खरं, आपल्याला तर कायच आटवत नाय.
कालसुद्धा आन्नाच्या इथून निघाल्याचं अजाबात आटवत नाय, पन घरला पोचल्याचं येकदम ध्येनात हे. त्याचं कारण म्हंजे पक्या. किती वेळा बोललो, रिक्षेत मांडी घालून बसू नकोस. तर ऐकलं नाय, मांडी घालून बसला आनि "मुझे दुनियावालो, शराबी न समझो, मैं पीता नही हुं, पिलायी गयी है" चालू होतं. अन्या रिक्षा चालवत होता म्हंजे कडेकडेने पुढं नेत होता. पक्याच्या घराच्या गल्लीत शिरलो, घर आलं तरी अन्या काय रिक्षा थांबवेना. आरं थांब हितंच आसं वराडलो, तर येड्यानं आसा काय ब्रेक लावला, पक्या जो मांडी घालून बसलावता, मांडी न मोडता पुढं कोलमडला. डोकं खाली आन मांडी वरच्या दिशेनं. बर पडून तेला काहीच फरक पडला नाय, तोंडानं "मुझे दुनियावालो" चालूच होतं. आता याला उतरवायचा कसा या इचारात मी आनि अन्या. बरं, याला भायेर काडायचा तर आमचे पाय तरी धड पायजेत. आमी दोगं रिक्षेच्या भायेर उतरून उत्तरदक्षिण, पूर्वपश्चिम शोधत बसलो हुतो. रात्रीची येळ, दिशाबी कळायची मारामार. शेवटी रिक्षा सापडली, त्यात आडाकलेला पक्याबी दिसला. तेला वढून भायेर काडायला लागलो, पन ज्याम आडाकलेला गडी. वढून वढून पार घाम निगाला. चडलेली सगळी उतरली. शेवटी अन्याला बोललो, जा तेच्या घरातनं आन कुनाला तरी बलावून. अन्यानं दार ठोठावलं. पक्याचा मोठा भाऊ भायेर आला. अन्या येकदम दोन पावलं मागे सरून आदबीनं हुबा. भावाला काय कळल्याबिगर ऱ्हातंय व्हय? आमाला शिव्या देतच आला आन त्यानं पक्याची एकूण परिस्थिती पायली. येका दमातच पक्याला वडून भायेर काडला. आयला, आमाला कसं काय न जमावं ते? तेच्या भावाला म्हनलो,"थांक यू बर का! कसं काय सुचलं तुमाला आसं भायेर काढणं?" पक्याचा भाऊ बोलला,"गॅसचा सिलेंडर रिक्षेतून आनला की आसाच भायेर ओढावा लागतो. जावा आता तुमी तुमच्या तुमच्या घरला आन पडा चीप." अन्यानं रिक्षा तिथंच सोडली आनि आमी दोगं चालत डुलत घरी आलो. येक गोष्ट बरी झाली, निदान ह्या येळेला तरी गटारीची येक तरी आटवन डोक्यात ऱ्हायली.
आपन ही कसम रोज खातो. सकाळी पयलेछूट आपल्याला कंट्रीचीच आटवन होते. त्याबिगर आपली स्कूटर ष्ट्रेट जात नाय. येक गिलास पोटात खाली झाला की मग आपले डोक्यामदले गियर चालू पडतात. रोडपन कसा येकदम सपष्ट दिसतो. वाटतं, आयला, येवढे खड्डे कदी झाले? काल रात्री तर काय दिसले नायत. पन काल स्कूटर चालवत आलो की अन्याच्या रिक्षेतून आलो? भौतेक रिक्षेतूनच आसनार. साला पक्या जरा जास्तच पेला काल. रिक्षेत मांडी घालून बसला होता. रिक्षेमुळं हालत होता की ब्रम्हानंदी टाळी लागल्यानं डुलत होता काय समाजलं नाय. अन्यापन येवस्थित होता. तेला आधीच बोललो, चढली आसंल तर चालत जाऊ. तर म्हनतो बास का राव, काडली का आपली इज्जत भायेर. येका हापनं कवा आऊट झालो का आपन. तेला बोललो आरे पन अशा चार हाप झाल्या राव आपल्या. शेवटी काउंटरवरला आन्ना बोलला, शेठ, दोन वाजले, मापी करा, बंद करायची वेळ झाली, फुकट डिपारमेंटची तकतक नको आपल्याला. पक्या तेला म्हनतो, चल ए बस कर, एक चिकन लाॅलिपाॅप पाठव पयले. डिपारमेंट गेलं xxत! मायला आपन पितो म्हनून तर डिपारमेंट चालतं. तू हप्ता बंद कर, कायदा आन सूव्येवस्ता म्हंजे या तुज्या हॉटेलमदी नाचनाऱ्या आयटेमची नावं वाटतील. आपन न्हेमीचं गिऱ्हाईक म्हनून आन्ना थंड घेतो. सोता पीत न्हाई. मंत्रालयाला जाऊन शपथ घेतली म्हनतो. आपल्याला पयले ते कायच सुधरलं नाय. मंत्रालयाचा आन शपथेचा संबंध हाय कबूल, पन ती पाळण्याचा काय संबंध? आमी पेलो म्हणून काय पन फेकतो काय आसं बोललो तेला. तर काउंटरच्या मागे लावलेला येक फोटो दाखवला आन म्हनतो शेठ, हे आमचा मंत्रालय. राघवेंद्रस्वामीसमोर शपथ खाल्लं आमी. येवढं दारू आमच्या नजरेसमोरून जातं, आपन अजाबात शिवलो न्हाई. पक्या म्हनतो, बरं केलंस, आमाला कमी पडून उपेगाची न्हाई. एक हाप डीएसपी आन दोन सोडा पाटव. येक बरं, अन्या पेला की येकदम चीप बसतो. पक्यासारका तेचा बोलबचन होत नाय. पक्याची बातच वेगळी. 'बसलो' की पयले मोबाईल काडून हेला फोन कर तेला फोन करून बोलाव असले उद्योग चालू. तीन चार पोटात गेले की मग परत फोन. पन या टायमला तेंच्या आयमायची आटवन काडून बोलावतो. काई आसो, जे हजर नसतील तेंच्या नावानं गिलासातले चार थेंब चारी दिशेला उडवून मगच आपली जय भवानी होत आसते. काल गटारी झाली. आपन आन्नाला आदीच बोलून रिझर्व्हेशण करूण ठेवलेलं. मागून तकतक नको. आपन येरवी कुटलंच रिझर्व्हेशण करत नाय. रेल्वेचा नाय, बसचा नाय, थेटरचा नाय आन नाटकाचा नाय. आपल्याला थिते रिझर्व्हेशण लागत पन नाय. आपली लय वळख सगळीकडं. पन गटारी म्हटलं तर नाटक नाय पायजे आपल्याला. कडक येवस्था पायजे. घरची मंडळी लय डोकं खातात, पन आपली निष्ठा अढळहे. गेल्या वर्षी आमची मंडळी जानार होती मुंबयला. नेमका तो दिवसबी गटारीचा. आट दिवस रोज डोक्याशी कटकट. रिझर्व्हेशण केलं का, रिझर्व्हेशण केलं का. आपल्या डोक्यात गटारीचं प्लानिंग. विसरलो राव रिझर्व्हेशचं पार. मग जो काय कुटाणा. मग अन्याला बोललो, गाडी मिळव. आमच्या मंडळींना सोडायला मी, अन्या आन पक्या तिघेबी गेलो गाडीतून. मंडळींना सौंशय आलाच. आपल्याला सोडायला सगळी जत्रा कशी काय म्हनून. तेनला बोललो पक्षाची मिटिंग लावलीय सायबांनी. त्या वर्षीची आपली गटारी साकीनाक्याला झाली.
जितक्या वेळा म्हनून गटारी झाली आहे, आम्हा तिगांपैकी कुनालाच फारशा तेच्या आटवनी नाहीत याचं लय आश्चर्य वाटतं आमाला. आपली स्मरणशक्ती येवढी तेज, मग येकपन गटारी कशी काय आटवत नाय? नंतर पुन्ना आन्नाकडे गेलो की आन्ना काय वाट्टेल ते आटवनी आमच्या म्हनून खपवतो. येकदा म्हने आसंच गटारीला आन्नाकडे बसलो होतो तर एक दोन डिपारमेंटं आली आनि म्हने बार बंद करा. तवा म्हने मी त्यानला बोललो, आरं तुमी काय बंद करनार रे, आत्ता तुमचं बाप, आबा इतं आमच्याबरोबर बसलं होतं गटारीसाटी. आन म्हने मी डायरेक १०० नंबर फिरवला, कंट्रोलरूमला बोललो,"आबांना फोन द्या. हितं कायदा आन सूव्येवस्तेचा प्रश्न निर्माण झाल्याला आहे. कायदा म्हनतो गटारी ऑलाऊड हे जरूर करा, सूवेवस्ता म्हनते करू नका. काय ही येवस्ता म्हनायची का म्यानेजमेंट? तुमी हातावर तंबाखू येकदा चोळून तयार केल्यावर गोळी लावू नका म्हटलं तर आईकाल का? गोळी लावून छान हसत बसताय की. आनि हितं आमी गिलास भरलाय, सोडा टाकलाय, समोर चिकन तंगडी हाये, पंकज उधासबाबाचं मुजिक चालू हे आन तुमी म्हंता घरी जावा? भरल्या गिलासावरनं उठवताय?" मी आन्नाला बोललो आपन आसं म्हननं पासिबलच नाय. मी आसं म्ह्टलं खरं, पन आपन येवस्तित आसलो की कुणाच्या बाला भेत नाय, आन मग काय पन बोलून जातो. पन येक झालं, कंट्रोल रूमवर धावपळ झाली. गटारीला सगळी नेते मंडळी कुटं ना कुटं 'बसलेली' आसणार, खरंच येकादा लोकल फुडारी आसला तर काय घ्या आसा विचार होऊन या दोन डिपारमेंटला ढोस मिळाला, आन ती दोगं फुटली. आन्ना कसाही आसला तरी येकदम मानुसकीवाला. जाताना तेंच्या हातावर दोन गांधीबाबा ठेवून बोलला, ऱ्हांऊद्या, येवढी राउंड टाकताय, वाया नको जायला. तुमचीबी गटारी आसंलच चालू. फोटोतल्या गांधीबाबापेक्षा कागदी गांधीबाबाचा लय उपयोग होतो. जाताना आपल्याला आन आन्नाला सल्युट ठोकून गेले. हे सगळं आन्ना म्हंतो म्हनून खरं, आपल्याला तर कायच आटवत नाय.
कालसुद्धा आन्नाच्या इथून निघाल्याचं अजाबात आटवत नाय, पन घरला पोचल्याचं येकदम ध्येनात हे. त्याचं कारण म्हंजे पक्या. किती वेळा बोललो, रिक्षेत मांडी घालून बसू नकोस. तर ऐकलं नाय, मांडी घालून बसला आनि "मुझे दुनियावालो, शराबी न समझो, मैं पीता नही हुं, पिलायी गयी है" चालू होतं. अन्या रिक्षा चालवत होता म्हंजे कडेकडेने पुढं नेत होता. पक्याच्या घराच्या गल्लीत शिरलो, घर आलं तरी अन्या काय रिक्षा थांबवेना. आरं थांब हितंच आसं वराडलो, तर येड्यानं आसा काय ब्रेक लावला, पक्या जो मांडी घालून बसलावता, मांडी न मोडता पुढं कोलमडला. डोकं खाली आन मांडी वरच्या दिशेनं. बर पडून तेला काहीच फरक पडला नाय, तोंडानं "मुझे दुनियावालो" चालूच होतं. आता याला उतरवायचा कसा या इचारात मी आनि अन्या. बरं, याला भायेर काडायचा तर आमचे पाय तरी धड पायजेत. आमी दोगं रिक्षेच्या भायेर उतरून उत्तरदक्षिण, पूर्वपश्चिम शोधत बसलो हुतो. रात्रीची येळ, दिशाबी कळायची मारामार. शेवटी रिक्षा सापडली, त्यात आडाकलेला पक्याबी दिसला. तेला वढून भायेर काडायला लागलो, पन ज्याम आडाकलेला गडी. वढून वढून पार घाम निगाला. चडलेली सगळी उतरली. शेवटी अन्याला बोललो, जा तेच्या घरातनं आन कुनाला तरी बलावून. अन्यानं दार ठोठावलं. पक्याचा मोठा भाऊ भायेर आला. अन्या येकदम दोन पावलं मागे सरून आदबीनं हुबा. भावाला काय कळल्याबिगर ऱ्हातंय व्हय? आमाला शिव्या देतच आला आन त्यानं पक्याची एकूण परिस्थिती पायली. येका दमातच पक्याला वडून भायेर काडला. आयला, आमाला कसं काय न जमावं ते? तेच्या भावाला म्हनलो,"थांक यू बर का! कसं काय सुचलं तुमाला आसं भायेर काढणं?" पक्याचा भाऊ बोलला,"गॅसचा सिलेंडर रिक्षेतून आनला की आसाच भायेर ओढावा लागतो. जावा आता तुमी तुमच्या तुमच्या घरला आन पडा चीप." अन्यानं रिक्षा तिथंच सोडली आनि आमी दोगं चालत डुलत घरी आलो. येक गोष्ट बरी झाली, निदान ह्या येळेला तरी गटारीची येक तरी आटवन डोक्यात ऱ्हायली.
No comments:
Post a Comment