गूर आणि गुरू

गुरुजी हा शब्दच मुळी गुरू या धातूपासून झाला आहे असे आमचे नम्र संशोधन आहे. संशोधन नम्र आहे असे नमूद केले म्हणजे त्याचा पुरावा द्यावा लागत नाही. प्राचीन काळी ही गुरे आणि गुरुजी या दोन्ही प्रजाती अस्तित्वात नव्हत्या. गुरू प्रकारचा एक प्राणी पृथ्वीवर अस्तित्वात होता, पुढे यथावकाश जनुकातील बदलामुळे केवळ योगायोगाने एक नवीन प्रजाती तयार झाली. मूळ गुरू प्राणि हंबरत असे, दुगाण्या झाडत असे, ढुशा देऊन प्रतिस्पर्ध्याला लोळवत असे. नवीन प्रजातिमध्ये दुगाण्या देणे, ढुशा देणे हे गुण तर संक्रमित झालेच, परंतु हंबरणे लुप्त पावून त्याची जागा खेकसण्याने घेतली. ही नवीन प्रजाति लवकरच मान्यताप्राप्त झाली. ही प्रजाति स्वाभिमानी होती. शाळेने दिलेल्या पगाराशिवाय कोणत्याही प्रकारे द्रव्यसंचय त्यांस मान्य नसायचा. स्वत:च्या घरी मुलांस बोलावून ज्ञानदान करीत. तसेच गायीगुरेही दूध देत, त्याचे द्रव्य करणे त्यांस मानवत नसे. कालानुरूप गुरुजी या प्रजातीत लक्षणीय बदल घडून आले. हे प्राणि शाळा सोडून सर्वत्र संचार करू लागले. गावातील समवयीन गाढवे उकिरडा फुंकत असत त्यावरून प्रेरणा घेऊन गुर्जी संघटना अस्तित्वात आल्या. त्यांच्या निवडणुकांच्या निमित्ताने लाथाळ्याचा सराव करण्यासाठी पूर्ण दिवस व्यतीत होऊ लागला. त्यातून वेळ मिळाला तर शिकवणे वगैरे छंद जोपासले जाऊ लागले. गुरुजी शाळा सोडून कुठेही आढळून येऊ लागले. असं असलं तरी चुकला गुरुजी संध्याकाळी सात नंतर गावातील एका ठराविक ठिकाणी न चुकता सापडू लागला. प्राणी साहचर्याने आपला जीवनक्रम बदलतात. तसेच गुरांचे झाले. या गुरुजींची अपूर्व दिनचर्या पाहून त्यांनीही त्यांचे अनुकरण करणे सुरू केले आहे. त्यामुळे हल्ली गुरे कुठेही चरतात. कोणताही पाला खातात. रस्त्यात काहीही कारण नसताना मठ्ठ चेहरा करून उभी राहतात. कुणीही हैक करा हलत नाहीत. खूपच त्रास दिला तर शिंगे उगारून अंगावर चालून येतात. अलीकडे तर कसाईखान्यापासून अभय मिळाल्यापासून खाटीक दिसल्यावर बिनदिक्कत शेपूट वर करून गोमूत्रदान करतात. त्यांच्या हम्माsss तून नमोssss असा नाद उत्पन्न झाल्यासारखे वाटते. या सर्वांतून मी खूप काही शिकलो आहे. गुरे हे माझे शिक्षक आहेत. हल्लीचे शिक्षक पाहिले की मला गावाकडील गुरे आठवतात. गावाकडे गेल्यावर माळावर निवांत रवंथ करणारी गुरे पाहिली की खुर्चीवर बसून तंगड्या टेबलावर ठेवून गालात माणिकचंद धरून डोळे बंद करून कान कोरत बसलेले मास्तर आठवतात. दोन्ही प्रजातितील फरक कमी कमी होत चालला असून काही काळातच मूळ गुरु प्राणी दिसू लागेल अशी चिन्हे आहेत. अशा अदभुत प्राण्याच्या सन्मानार्थ शिक्षक दिन साजरा केला जातो. तस्मै श्री गुरवे नम: ||